31st Sunday in Ordinary Time: Pangasinan Reflection

Dakerakel a bosis tan arom ni ran narerengel tayo natan diad kaliber-liber tayo. Laut lad saray manlalapud TV tan diad radyo. Sikaraya so maksil; ontan met ed saray nababasa tayo ed saray newspapers. Sarayan narerengel tayo et dakerakel so ibabaga ra. Sikara so duga, sikara so tumboken, sikara so aligen; simbawa no panon so panagbilay.

Balet, aliwan amin ya narerengel tan naneneng-neng tayo et nepeg ya tumboken tan onoren tayo. Onya so ibabaga na Katawan nipaakar ed saray Pariseo ed say Ibanghilyo tayo natan a Simba. Duma so ibabaga tan ibabangat da ed say gagawaen tan panbbibilay da.

Manalwar tayo ed saray narerengel tan naneneng-neng tayo natan. Sarayan bosis so magmamaliw ya oliran para saray anak tan ingen para sikatayo.

Anto rayan bosis ya maksil iran inagew-agew ya narerengel tayo? Diad saray palabas ya nababantayan tayo mabetbet ya say tema so violence. Say laban tan panon so milaban. Tan say sankainumayan ya pakagamor na labay tan getma et pasuotan. No walay ag pitatalusan ed arum, anggapoy wala no onbales so sakey.

Ontan met so tema na sex. Anggapoy wala so miatdol anggan siopa tan anggan kapigan basta labay tan walay liket.

Pian sikatayo met so maliket, kayaman so getmaen. Anggan anto tan anggan panon ya onyaman. Nepeg ya popular so too pian ontan lan maliket. Pian popular so too, nepeg ya mangusar na uson kawes, anggan ompaway lay puseg tan nasibok so eges; ambalingit ya pabango, amputi so ngipen; amta  so oninum, ta bilog ang mundo, amta toy mansongap na sigarilyo. Singa magic, sakey ya pitik, makabatik la ed saray problema depende ed say brand na sigarilyo.

Mas makapataktakot met so narerengel tan nanaimatoman tayo ed say nagagawan national news. Manalwar tayo. No maminsan tetepetan la na saray kabataan tayo: nayari ta la so mansaol, basta agka paerel. Tan no naerel ka, anggapoy wala no mantila ka lamet. Say violence so sarag ya gawaen ed anggan siopa basta say getma et nagamuran. Say pakapanyari tan posisyon na oley so panlingkuran, magmaliw ya dalan pian onyaman.

Saraya so bosis ya narerengel tayo. Manalwar tayo. Aliwan amin ya naneneng-neng et nengnengen; aliwan amin ya narerengel et dengelen; aliwan amin ya gagawaen na arum et tumboken. Ta say tua, anggan ngileb tan anggapoy pakapanyari na sakey a too et nayarian ton nagamuran so liket. Anggan mairap bilay tan anggapod uso et tuan maliket met. Ta lapud, say aro tan kareenan, katunongan tan katwaan, liket tan gayaga so anggapoy pipilien to.

Unong ed si Jesus: saksakey labat so Maistro, say Ama -- Say Dios a Katawan tayo. Tan say bosis na sayan Ama tan Dios tayo et nepeg a sikato so dengelen tayo labat, anggaman sayan bosis et natatabonan na say ingal na tanol na eyag ya narerengel tayod kalibir-libir tayo.

Tan sayan bosis a nanlapud si Jesus so angibangat no panon tayon manlingkur, mangasi, mangaro, mamerdona. Angituro na dalan na kareenan tan dalan na panaglingur. Mangipapaneng-neng ya say silew na katwaan tan katunongan so nepeg ya ibilay tan ag balot erepen tan ag naerep tan naiyamot odiono naderal na antokaman.

Sayan bosis onoren tayo. Bosis ya mangibabagan say dalan na liket tan gayaga et ag naalmo ed kayamanan, pakapanyari tan pisikal ya itsuran nabalang tan ag mabayag lan lamang; bosis nen Jesus ya mangibabagan say pakapanyarin iner ed sikatayo et usaren pian sikatayo so manlingkur ed arum; bosis na Katawan ya mangibabagan say panangaro so ley ya walad kapegleyan na amin irayan ley ya oonoren tayo.

No anto so imbangat nen Jesus, sikato met no panon so inpanbilay to.

Saksakey so Dios tayo. Saksakey so nepeg ya dengelen tayo. Say bosis na Dios, say bilay nen Kristo.

Ontan la komon.

30th Sunday in Ordinary Time A: Pangasinan Reflection

Tinepet na saray Pariseo ed si Jesus no dinan so manona ed saray ganggan. Nen inmebat si Jesus, aliwan saksakey a ganggan so abitla to, no ingen dwara. Saksakey so kekerewen na saray Pariseo, duara balet so ebat na Katawan: Arom so Katawan a Dios mo ed intiron pusom, diad intiron kamarerwam, tan diad intiron kanunotan mo.' Sikato yay manonan ganggan. Say kumadwa a manonan ganggan kaparpara to: 'Arom so kaparam a too a singa panangarom ed sikan dili.' Diad sayan  ebat na Katawan, labay ton ibaga ed saray Pariseo ya ag sarag ya pansianen so panagaro ed Dios ed say panangaro ed say kaparan too.

Ta lapud saya so gagawaen tan ibibilay na saray Pariseo. Mabetbet ira ed timplo ya mandasal tan mangibagat na nanduroman bagat, pian nipanengneng day panangaro rad Dios balet agda ira asasikasoen so kapara ra balet.

Saya met so mabetbet ya lingo tayo: say amta tayo sarag tayon pansianen so panangaro tayod Dios ed say panangaro tayod kapara tayo. Pian makabaliksan so panangaro tayo tan mas onbolasalas tan maliket so bilay tayo, nepeg ya itdan tayo imano ya pakakalingoan tayo.

Say amta tayo met lanti, say panangarod Dios tan say panangarod karapara ed duaran kiwas tan gagawaen tayo. A singa say panangaro tayod Dios et sakey ya kagagawan nasumpal tayo diad panag-dasal tan panangigalang ed say Dios, tan duma met so kagagawa tayo no aroen tayo so kapara tayon too. Aliwan onya komon. Saksakey so puson walad sikatayo ya nepeg ya mangarod Dios tan mangaraod kapara. Ag niduma so puso tayon mandadasal tan mangidadayew ed Dios tan sansananey a puso mangasikaso, mangaro tan ontutulong ed kapara tayo. Saksakey ya puso itan. Tan sayan puso et sikato ya so walad balang sinansakey ed sikatayo! Sirin no panon tayon mandadasal, ontan met komon so bilay tayo! Tan no panon tayon manbibilay, ontan met so panagdasal tayo. Let us live as we pray, and pray as we live!

Sirin, sayan ganggan na panangaro et sakey ya pankanawnawan akaren so dalan na panangaro. Tan igapo iya diad pangiter na respeto tan panangasikaso iray totoon ansinger ed sikatayo. Laut la ed saray kaiba tayod abong: say miembro na pamilya tayo, saray kakanayon, kakaaro, kaabay insan saray kakaibad trabaho. Wadia tayod sayan simbaan ya manpipikasi. Tan diad panagdasal tayo, naibesngaw tayo so galang tan aro tayod say Dios a Katawan. Kasumpal na sayan misa, agtayo komon ompapaway ed sayan simbaan ya agtayo isipan ed say dili tayo ya itilan tulongan iray kaparan mankakaukolan na tulong. Nunoten iramay mansasakit odino saramay matataken ya mana-alagar na onbisita ed sikara. Wala ra so kakaaro tayon walad kaermenan tan nakaukolan day ligliwa tan paninawa. Kapaway yo wadtan iray kapara tayon anggapoy abong ya liber-liber, saray agagi tayon narasan. Tan manasasakit. Tepeten ed dili no panon iran aroen diad panunolong ed sikara. Kasumpal tayon mandasal tan manpikasi ed Dios, itila sirin ya ipaneng-neng tan iter met so panangaro tayo ed say kapara tayo. Remember: Let us live as we pray! Ontan pa komon. Amen.

29th Sunday in Ordinary Time: Pangasinan Reflection

"Iter yod Impirador so nabebetangay Impirador tan iter yo met ed Dios so nabebetangay Dios." 

Diad sikatayo, naabuloyan la ya sarag to so walay duran citizenship to. Sikato ya man so tatawagen tayon "dual citizenship". Nayari sa may Filipino citizenship et walay American citizenship to. Duara met so passport to; duara met so bibirbiren ton bansa to; duara met so constitution ya totomboken to; nayarin duara met so ngaran to: no diad Pilipinas, Topacio Mamaril. Dimad US: Top Gun, so ngaran to. Dia, Rogelio Dagdag - Roger Moore; Juliana Bayaong, nagmaliw ya Julie Bee!

"Iter yod Impirador so nabebetangay Impirador tan iter yo met ed Dios so nabebetangay Dios."
 
Amin ya Kristiano et walay dual citizenship to. Lapud inyanak tayo ed mundo, sikatayo so citizen na mundo o bansa tayo; unong ed binyag, sikatayo so citizen na Panarian na Dios. Anggaman mandumaan ira, mabetbet ya mantetekepan ira ed saksakey ya too. Balet onya so malinew: walay pansampotan na citizenship tayo ed mundo. No sikatayo so naandi lad sayan bilay, napaso met la so citizenship tayod mundo. Balet, say citizenship tayo ed Panarian na Dios, say mangtatawen ya citizenship tayo et anggapoy anggaan to! Lapud saya, malinlinew no dinan so makabaliksan, makana o mas importante ed bilay tayo. Say citizenship tayod si Kristo tan say Panarian to.

Diad istorya na mundo, dakerakel lan Kristianon sasanto tan martires so angipanengneng ed sikatayo natan ya no sikara so panpileen no anto so tumboken da. No say Impirador o say Dios, andi-duaruan say citizenship dad si Kristo so pinili ra, angaman say bilay da so naandi. Si St. Thomas More, say patron na saray abogado tan politicians, so pinototay ulo nen ari na Englatera lapud say agto pamirbir ed say panag-oley na ari ed say Simbaan na Englatera. Atagey so posision tod gobierno na England nen 16th century. Amta ton sumlang ed say inka-Kristiano to so labay na Ari tan agto inmabuloy ed saya. Nen sikato la so pateyen da inkuanto: "Maong ak ya aripen na Ari, balet, say Dios ni so manunaan ed bilay ko". Pinili to so nabebetangey Dios, tan inter to labat so kanepegan to!

Anto so kabaliksan sirin na say pangiter tayo ed say Dios so na nabebetangay To, tan say Impirador so nabebetangay Impirador?

Nepeg ya manbilay tayo ya maresponsable. Sikatayo so nianak a miembro na sakey a sociedad. Tan say pankamaungan na satan ya sociedad tan saray miembros to nepeg ya sumpalen na saray miembros to odino saray citizens to. Tan nagamoran iya unong ed say ley na katunongan para amin, tan say kaoksoyan na bansa, say panrespeto na dignidad na balang sakey tan saray komunidad na totoo.

Sikatayo met so niyanak ed Simbaan diad binyag. Kabiangan tayo na sayan pamilya na saray mananisia ed Dios. Tooren tayo so panagbilay na say Simbaan, tan suportaan iya ed saray kimey na Simbaan, tan iyagel iya ed saray manederal ed sikato.

Lapud sikatayo so Filipino, tan say bansa tayo et Pilipinas, neneg labat ya manbilay tayon unong ed say Constitution na Bansa tayo, tutumboken so responsibilidad tayo. Iter no anto so kanepegan ed say gobierno unong ed say pangkamungan na amin. Ed saraya balet, agtayo lilingwanan ya anggaman sikatayo so Filipino, sakey ya citizen na bansa tayo, sikatayo so Katolikon Filipino.

Ag komon mansian so inka-Kristiano tayo ed say responsibilidad tayo a sakey ya citizen na bansa tayo. Say peteg et no twan say bansa tan saray ley to et para say pankamaungan na karaklan ag iraya komon onsumlang ed say ganggan na Dios.

Tan no wala ra bilbilang iray pamaakaran na gobierno ya onsumlang ed say ganggan na Dios, lapud sikatayo so citizen na Simbaan, kabiangan na Panarian na Dios, nepeg ya intanduro no anto so kamaungan tan katwaan.

Kanian, ag abuloyan na Simbaan ya deralen na gobieno so pamilya, tan say ag-pangilaban na  bilay na say ogaw ed eges na ina, diad ngaran na economic progress.

Ag met nayarin sikatayo so Kristiano no Simba, balet no Lunes ya anggad Sabado, diad trabaho tayo, et aliwa tayon Kristiano – ya sarag tayo lan mantakew, mantila.

Ag met nayari ya Kristiano tayo diad dalem na Simbaan, balet anggapoy pibabali tayod say ganggan na Dios tan say Simbaan ed paway na simbaan. Ag nayarin ibaga ed dili: Filipino ak, balet aliwa ak ya Filipinon Katoliko ed trabaho tan responsibilidad.

Komon agtayo pansianen so bilay tayo ed say Dios; say panananisa tayo ed diad trabaho tayo; say personal ya bilay tan say bilay tayod say Simbaan.

"Iter yod Impirador so nabebetangay Impirador tan iter yo met ed Dios so nabebetangay Dios."  Ta say twa, amin et para say Dios, tan amin et kayaryan to. Ontan pa komon. Amen.

28th Sunday in Ordinary Time: Pangasinan Reflectioin

Diad sa Ibanghilyo tayo nangelan tayo so sakey ya imbitasyon. Imbitasyon na ari ed say totoo para say baleg ya ponsia na kasal na anak to! Say baleg ya ponsia diad biblia et nipaakar ed say ponsia o bankete na say Manangilaban. Tan sayan ponsia et nidumaduma. Lapud say Manangilaban so nanparaan, unong ed si Propita Isaias:sankananaman iray kakanen tan sankaabigan iray alak ya isaklang. Diad saya bigla ton ekalen so lorem na ermen a manatarung ed amin da ray bansa. Deralen ra Katawan a Dios ed ando lan ando so patey!" Daid sayan ponsia, manlepwa so kakanen tan say iinomen. Iter na Dios so panangasi tan panangaro to. Lapud dakerakel so akaparaan, diad sayan ponsia, anggapoy nakaukolan na siopaman ya onlan miaakan diad. Kanian, pirpirawat na saray Totooy Dios iyan ponsia! Tatawagen da ingen iyan ponsia a "Bankete/Ponsia na Bilay!" A Banquet of Life! Lapud inpropisia nen Isaias: diad sayan ponsia say Dios a Katawan et deralen to ed ando lan ando so patey!

Walay imbitasyon na Dios para sikatayo a mikasakey ed sayan ponsia. Sayan ponsia a panlalapwan na grasya tan bendision na Dios. Imbitasayon na Dios ya awaten irayan bendision ed bilay tayo: kareenan, pankakasakey, panangaro, panangasi, ligliwa tan liket, say inawan pirpirawat tayo. Tan walad sikatayo irayan amin no tooren tan awaten iyan imbitasayon na Dios.

Say makapaermen balet, diad istorya na Katawan, et saramay naimbitaan et agda inawat. Walay rason da. Walay arum ya plano ra. Walay sengegan no akin et agda inawat iyan imbitasyon. Lapud wala la so plano ra, agda la labay ya salatan iya pian labat makaonla ra ed say imbistasyon na ari.

Say Dios so manatawag ed sikatayo ya mikasakey ed sayan agnasabsabaan tan manlepwan grasyan tan bendision a manlalapud say panangasi tan kabonlokan na Dios. Pian nagamuran tayo iraya, nepeg ya salatan so dilin plano tayo, tan tumboken so plano na Dios.

Walay pigaran panatawag na Katawan ed sikatayo pian salatan tayo so dilin plano tayo tan tumboken so plano na Dios ed bilay tayo:

Unaan, no aboloyan na Dios iray kairapan o tragedies ed bilay tayo. No bilbilang et agkayo naawat ed say trabahon pirpirawat yo, odino agkayo akalay working visa pian makapankimey ed abroad, kekerewen na Katawan ya salatan so plano yo. Sakey yan imbitasyon pian natumbok so Katawan, mikasakey  ed si Jesus ed krus, nakaiba so Katawan diad ponsia na kiolid bilay.

Kumadwa, no magmamaliw lan mairap ya ibilay so inka-Kristiano tayo ed kapegleyan na kaugsan na mundo. No ilaban so kanepegan na bilay na saray ogogaw ya walad eges na ina ra; no ilaban so panangasikaso na kalikasan, iyagel so katwaan, labanan so sugal, droga tan arum ni ran illegal ya kagagawa. Kekerewen na Dios ed sikatayo ya salatan so plano tayo para say Panarian na Dios. Pian ontan et mantalongaring so kamaongan. Tan lapud saya, mikasakey tayo ed say ponsia na katunongan tan kareenan a manlalapud say Katawan!

Diad sayan simba, walay imbitasyon na Dios ed sikatayo. Benegan tayo ya kasi ya diad dakerakel ya rason tan plano tayo odino dengelen tan awaten tayo yan imbitasyon diad say pansalat na plano tayo diad say plano na Dios para sikatayo. Ontan pa komon. Amen.

27th Sunday in Ordinary Time: Pangasinan Reflection

Diad say Ibanghilyo tayo, nangelan tayo so sakey ya tanamanan. Say graden et aasikasoen itan na hardineropian ontan et no taneman na nanduroman kiew, et saraya so manbunga na dakerakel. Pian marakep tan mataba yan dalin, nakaukolan to so dakel ya sinag na agew, say danum, malinis ya kaliber-liber. Saya et protektaan met ed saray ayep. Kanian, aalaren iya pian safe tan secure ed saray nanduroman kaatapan. Sayan dalin tan tanamanan et kayaryan na samay amo. Inpakimey to labat ed saray kasamak to. Pian walay met so pakalmoan da na panbilay da.

Aliling toy sayan tanamanan et say mundo, aliling to met so dili tayo. Kayaryan na Dios irayan amin. Inter na Dios so panangasikaso ed mundo, ontan met ed sikatayon amin ed sikatayo labat. Inpabayes labat iraya na Katawan pian pabolaslasen. Asikasoen ya pabonaen. No inter na amin na Dios para samay tanamanan, ontan met say Dios inter ton amin iray nakaukolan tayo: say bilay,talento, opportunities, pamilya, pananisia, sakramento, kakabatan, konsiensia, tan say panangantabay na Simbaan. Tan amin iray agay lay abig ya nanaawat tayo. Anggapo so agtayo nibagan nakaukolan tan mararakep ira para sikatayo ya ag nanlapo ed say Dios a Katawan.

Diad istorya na Katawan, walay makapaermen ya agawa. Kinaryan na saray kasamak so tanamanan na amo ra, pinairap tan pinatey da ingen so anak to kasumpal ya aalaen la na amo so betang to ed say bunga na dalin to. Tan sarayan kasamak, inabuso da so kayamanan na amo ra.

Say mundo inter na Dios ed sikatayon asikasoen. Balet, diad panagbilay tayo, kinayaryan tayo iraya, tan gingawa tayo so labalabay tayon gawaen ed sarayan inpabayes na Katawan ed sikatayo.

No tepeten la na Katawan ed sikatayo no anto so gagawaen tayo ed saraya, no tepeten na Dios,”Kawalaan na saray impabayes kod sikayo?” Anto so niebat tayo?

Kawalaan da laray palendey ya apanaoy kiew? Kawalaan daray aralem ya ilog? Kawalaan daray mareen tan mabibilabilay ya ilog? Akin et dederalen tayo so ilog ed kakakotkot tayo na graba tan bato-bato?

Akin et basura lawarin amin so walad kaliber-iber tayo? Akin et naekatan laray ilog tayo? Ambanget tan andeket, aliwan mareret? Akin et kalbo laray palandey? Akin et dakerakel so krimen la? Akin et imbes na katwaan, tan katunongan so walad uley, tilaan tan katiwarian so naibabangat tayo ed sray anak tayo? Akin et apanoy droga so lansangan? Illegal ya kagagawa? Takewan tan bosolan? Kawalaan da ray anak yon nepeg ya manaaral, mabiskeg, walay panaayaman?

Nalilingwanan tayo ya sikatayo labat so kasamak na Dios a Katawan ed sayan mundo. Inpabayes iyan mundo na Dios et sikatay. Agtayo kayaryan iya ya anggan anto ed nayarian tan sarag tayon gawaen. Say Dios so akankayaryan iyan amin. Kasamak tayo labat. Tan lapud kasamak tayo labat na Katawan, anapen na Katawan ed sikatayo so bunga na say inpanasikaso tayo ed sayan mundo tan sayan bilay tayo.

Say amta tayo kayaryan tayon amin iya. Tan kayaryan tayo ni ra so ontumbok ya panaon. Diad inkaagom na too ed pakapanyari tan kayamanan, kinayaryan to lan amin. Dederalen tayo la so mundo. Dederalen tayo ni bilay tayo. Pati saray manuntumbok ed sikatayo.

Agagik ira, baleg so talek na Dios ed sikatayo ya sumpalen tayo ray ganggan to. Ya asikasoen tayo rayan inpabayes tod sikatayo. Mapsiensia ni ed sikatayo anggaman nalilingwanan tayo so tuan kiapapasen tayo. Mangibabaki na dakerakel iran propita tan mensahen ed sikatayo. Bagyo. Delap. Giyera. Mensahe na Dios ed sikatayo ya no agtayo la apigeren so bilay na sayan mundon inpabayes na Dios ed sikatayo, singilen to itayo diad sampot lan lamang.

Iter tayo komon so bungay katwaan, kareenan tan katunongan. Abig na laman. Pankakasakey. Ta saraya labat so anapen na Katawan ed sikatayo ran kasamak to.

Ontan la komon.