4th Sunday Ordinary: Pangasinan Reflection

Sayan ibanghilyo natan so mangipapaneng-neng ed sikatayo so tuan kiwawala na kaugsan. Kaugsan ya manlalapud kasalanan. Kasalanan ya onkakayat lapud say panamalikdo tan kagagawan paspasirayew na dimonyo. Unong ed say ibanghilyo,  nen si Kristo so walad sinagoga ya manbabangat, walay linmoob a sakey a lakin inaponay maoges ya ispirito. Tan sayan mauges ya ispirito so maneyag ed takot nen aneng-neng tan nangelan toy salita na Katawan: “Linma kad diad maneral ed sikami?” tepet to ed si Jesus.

Say tua say manederal na amin ya pinlasay Dios ya binirbir ton maung ya amin  et anggapoy arum no say dimonyo. Si Jesus so manangilaban tayo ed kasalanan, balet. Tan sikato so maneral ed say dimonyo tan kasalanan; pian ontan et say tuan dignidad na too tan amin a pinalsay Dios so napasimbalo. Tan onya so imbaga nen Juan: Say Dios imbaki toy Anak tod mundo, aliwan dusaen to so mundo, pian ilaban to ed kasalanan!

 

Say lamot na pankokolkolan tan say pankakapiga na relasyon ed balang sakey et say kasalanan. Lapud, say bunga na say kasalanan et say pakaarawi ed say sankasantosan na amin, say Dios a Katawan. Balet, say kasalanan agto itayo iya-arawi labat ed say Dios a Katawan. Iya-arawi to itayo met ed balang sinansakey! Onya so tampol ya agawa ed say unaan ya kasalanan na saray unaan ya atateng tayo. Kasumpal dan nankasalanan ed say Dios, si Adan tan si Eba so tampol ya nanpapalsaan no siopa so akan-kasalanan na amin. Say unaan na bunga na kasalanan, et say pakaandi na talek ed kapara. Say pan-inap et kapara. Say pi-arawi ed say inararod bilay!

Agtayo sirin lilingwanan so onya nipaakar ed say kasalanan: walay nanlapuay kasalanan; walay bunga na kasalanan.

Unaan, manlalapud sakey a too so kasalanan. Say too labat ya walay kawayangan tan kalakal to, tan walay kakabatan tan linawa to so panlalapuay kasalanan. Saray ayep a singa aso, anggaman anget-ket itan so anggapoy kasalanan to. Lapud: anggapoy kalakal tan kakabatan to, kawayangan tan linawa to. Anget-ket ya anggapoy sikato.

Kumadawa, kada kasalanan na sakey a too; kada kasalanan ya agawa so walaan ya bungan makakapekto na arum. Sirin, bungan nalalanor to so arum a totoo.

Say bunga na sarayan kasalanan tayo so mandakel: say kairapan na bilay; say panagsumlang na kanepegan na too, o rights of the human person, manlapu lad say kanepegan na sakey ya ogaw ya manbilay manlapud say eges nen ina to, ya anggad ipatey tod natural ya bengatla. Say pakabalang na dignidad na too. Say pakaandi na kawayangan na too.

Mas lalon onbibiskeg irayan kasalanan no magmamaliw ya parte na sistema na bilay na karaklan. Mabetbet ko narerengel so onya ya rason: gagawaen met na amin, akin et agko met gawaen. No ontan sirin, say kasalanan so magmamaliw lan kaiba na ordnarion panagbilay. Ya aliling ton say panagtakew et kaiba la na parte na bilay tayo; say panagsaol tan panagtila so kaiba la na parte na inagew-agew na bilay tayo; say kairapan na totoo lapud say graft and corruption so kaiba la sirin na bilay na komunidad?

Saraya kasi et tua ya kaiba tan parte na bilay na too?

Say tua: sikaraya so bunga na kasalanan, a nanlapud pigaran individual ya totoo; tan lapud sayan kasalanan ya nabungan, kinmayat, binmiskeg, nanderal na maoksoy na panagbilay na totoo tan say komunidad.

Manalwar tayo komon ya amin: amin ya krimen, amin ya tila, amin ya takewan, amin ya bisyo tan amin ya saolan, pateyan tan kolkolan. Amin darayan mangi-iter na kairapan na too, say pansisianan tan pakabalangan dignidad na too. Amin iraya walay nanlapuan da: kasalanan.

"Antoy pibabalian mod sikami, Jesus a taga Nazaret? Linma ka dian maneral ed sikami?" inyeyag na dimonyo ed si Jesus! Si Jesus linmad dia pian deralen to kasalanan tan saray bunga na kasalanan. Inter la na katawan so dalan pian napunasan tan nalinisan irayan amin ed sikatayo: panagbabawi. Panagpatauli.

Benegan tayo rayah komon. Tan arapen tan awaten tayo so Ibanghilyo.

Ontan la komon.

3rd Sunday B: Pangasinan Reflection

"Tombuk kayod siak, ta gawaen ta kayon sumisigay na too." Diad say Ibanghilyo tayo, nangelan tayo no panon ya tinawag na Katawan iray unaan ya apatiran apostol to: sikara di Simon Pedro tan Andres, Juan tan si Santiago. Sikara so managsigay na sira. Sikato so anapan da, sikato so bilay da.

Nen tinawag ira na Katawan, inkuanto to: "Tombuk kayod siak, ta gawaen ta kayon sumisigay na too."

Anto so kabaliksan na magmaliw a “Sumisigay na too?” Unaan, antes iran tinawag na Katawan, sarayan apatira et sumisigay ira – sumisigay iray sira. Say pansisigay da et saksakey so getma ra: panaanapan da iya, tan diad pansisigay et para sikara, para say panbilay da. Say sira et erelen da pian sikara di Pedro tan kakaiba to et nabilay, tan saray sira et ompatey.

Balet, nen tinawag ira na Katawan ya magmaliw a “sumisigay na too”, aliwan say patey so getma ra ed saray sigayen da, no ingen, alilingling toy “erelen” day too, pian nagamuran toy bilay! Mansigay ira na too, pian say too et naitday bilay – diad say pangawat da na maong a balita, diad pangawat da ed si Jesus ya Manangilaban!

Panon iran magmaliw sirin a “sumisigay na too”? Diad ibanghilyo malinlinew ya aliwan diad dili da pian sikara so magmaliw a sumisigay na too irayan apostol, no ingen si Jesus so pagmaliwen to ra na sumisigay na too. Lapud say grasya na Katawan ya iter to tan ipikabiangan to ed saray tinawag to, sikara so magmaliw a sumisigay na too – magmaliw ya apostol to. "Tombuk kayod siak, ta gawaen ta kayon sumisigay na too."

Dakerakel so problema na mundo ya aarapen tayo. Kairapan na bilay, gulo tan bakal, eras tan injustice. Balet diad sarayan amin, say manunaan ya nepeg ya arapen tan itdan na imano: say pakabalang na panag-bilay a masanto. Panagbilay ya anggapo so Dios; panagbilay ya anggapo so takot ed say Dios; panagbilay ya singa anggapo so kabaliksan na kasalanan. Tan amin et tatawagen ya manbilay unong ed say liknaan, kanunutan, liknaan na mundo.

Say kinasanton panagbilay et unong ed say inpanbilay na Katawan. Say masanton panagbilay et unong ed say dalan nen Jesus. Masanto iyan dalan: dalan na panangaro, dalan na panangasi, panamerdona: dalan a kaiba si Jesus.

Sikatayo so tatawagen na Katawan a magmaliw a sumisigay na too. Say kabaliksan to: diad masanton panagbilay, natanguyor tayo iray arum ya manbilay a masanto. Manbilay a singa si Jesus; mangaro a singa si Jesus; mamerdona a singa si Jesus.

Diad abong, diad trabaho, diad dalan, diad tindaan, diad dalem na simbaan: sikatayo so tatawagen nen Jesus a magmaliw a sumisigay na too: say pakagamur na bilay ya manlalapud say Katawan, bilay a masanto, bilay  a singa si Jesus. Ontan pa komon. Amen.

Fiesta of the Sto. Nino: Pangasinan Reflection

Anggan iner so laen tayo diad Pilipinas, walan wala so sakey ya imahen: no maminsan nanduroma so kawes to: a singa kawes na nars, pulis, basketball player, dumaralos tan sumisigay; nan-duroma met so kolor to: kaymang, andeket tan meztiso; no maminsan andukoy so buek to, kolet, blonde, brown; nanduroma met so awit to, kabaleg, tan say imis – sayan imahen et say Sto. Nino, say Ari na Pinoy, ed kaabungan, trabaho, tan diad luganan.

Sisilibraan tayo natan a Simba so fiesta na Sto. Nino. Tan sayan fiesta et ipapanunot na simbaan ed sikatayo ya say Dios so nagmaliw a too, tan aki-ayam ed sikatayo. Alikna na Dios a Katawan tan kabat to so amin ya likanaan tan kipapasen na too, lapud say Dios so inyanak a too, nagmaliw a sakey a ogaw, tinmaken, nanirap, inatey tan inmolid bilay. Amin, sakey a too, likud ed kasalanan.

No nengnengen tayo so imahen na Sto. Nino, onya so tampol ya naimatonan tayo: diad say lima na Sto. Nino, sankabenbenan to so mundo. A singa ibabaga na Katawan, aliwa ak labat ya ogaw ya anggapoy kakanaan, no ingen sakey ya ari, tan anggapo so mundo, no anggapo so Dios ya manaari ed sikatayo.

Saya so kabaliksan na fiesta na Sto. Nino: say Dios a nagmaliw a too, ari na mundo, ari na amin, ari nabilay tayo. Tan sirin, sikato so pangiteran tayo na talek tan ilalo na bilay tayo.

Anggan iner naalmo so Sto. Nino: marakep tan makabaliksan ya kagagawa. Ta lapud no wadma so imahen na Sto. Nino, wadman met komon so pangawat tayo na panoley. Si Sto. Nino so walad restaurant yo, walad luganan yo, walad classroom yo, walad tindaan yo. Aliwan lapud pian walay swerte ed negosyo, tan diad kimey. No ingen, pian aboloyan tayon manoley so Katawan ed negosyo, kimey, abong, luganan tayo. Say Sto. Nino so manager na restaurant o karinderia yo, say Sto. Nino so manager na tindaan tan sari-sari store yo.

Say kabaliksan to: no twan sikatayo so deboto na Sto. Nino, matoor tayon sumpalen so ganggan na panangaro, tan katunongan na Dios ed pitotoo tayo. Agtayo maayew tan mapasnok no sikato so man-drive na luluganan, aliwan masaol ed panag-negosyo tayo; aliwan matila ed business tayo. Walay panamerdona tan panag-asikaso ed abong tayo. Ta akin: wadman so imahen na Sto. Nino – sikato so mano-oley ed bilay tayo. Sankabenbenan na Sto. Nino so mundo tayo.

Say dibosyon tayo ed say Sto. Nino et aliwan labat sirin ya panag-asikaso, panag-kawes, panag-pabalibali na imahen na Sto. Nino: ingen say panaboloy tayo ya say manaari, say manbebenben na bilay tan mundo tayo et say Dios a Katawan, ya Ari tayo. Ontan pa komon. Amen.

Epiphany of Our Lord/Visit of Our Lady of Fatima in San Fabian:Pangasinan Reflection

Sililibraan tayo natan so Solimnidad na Ipipania na Katawan. Say kabaliksan na “Ipipania” et say panangipaamta na Katawan ed intiron mundo a si Jesus so Manangilaban tayo. Say Ipipania et say panangipaamta ed say kilalaban tayo, ya saya so getma tan say linawa na Dios para sikatayo. Saray totoon makabat ya taga-bokig so mangilalaman ed say intiron mundo ya mangiiter na dayew tan ondadakmomo ed si Jesus a Manangilaban tayo.

Sayan panangipaamta na Dios ed say Dili ton Manangilaban, tan say kipapasen tan kabaliksan na kilalaban tayo et agni ontutonda. Saya ni so gagawaen na Dios para say kilalaban tayo.

Nen 1917, sayan panangipaamta nipaakar ed say kilalaban tayo so naimatonan na taloran ogogaw ya mantaon na 10, 9 tan 7. Saya et agawa ed sakey ya pasen ed Portugal, diad Fatima. Diad anem ya bulan, kada kuma 13 na bulan, nanlapud Mayo 13, 1917 ya anggad October 13, 1917, say Ina na Katawan, say Inan Birhen Maria so nanpayawar ed sarayan ogogaw, a di Lucia, Francisco tan Jacinta.

Inkuan na Ina ed say mensahe da: Say panagbabawi na kasalanan, say panagpataoli na saray makasalanan tan say pandasal pian nagamuran tayo so kilalaban tayo. Ontan lan abitla na Ina no panon ya naeermenan so Katawan lapud say agnapolpoltot ya pankakasalanan tayo. Onkekerew na sakripisyo, tan say pikakasakey tayo ed say inpanirap tan paniirap na Katawan lapud say kasalanan na mundo.

Diad kerew na Ina ya sikatayo so mandasal, say kerewen da et say pandasal tayo na Santo Rosario. Diad unaan ya inpayawar na Ina ed saray ogogaw na Fatima, nen 13 Mayo 1917, tinepet nan Lucia no sikara so onlad tawen. “On”, kuay Ina. “Balet, dakel ni so nepeg ya dasalen nen Francisco na Santo Rosario”.

Diad sampot ya imbisita na Ina ed Fatima nen 13 October 1917, agawa so Milagro na say Agew, nen say agew et nansalat na nanduroman kolor, tan singa apatak ed tawen ya onpelag ed mundo. Diad saman ya agew, 70,000 ya totoo so akaimaton ed saya, pigaran milagron pakaabig na laman so agawa, tan ndakerakel so anisia, tan saray makasalanan ya nanpataoli. Tan inpakabat da ya sikara so “Our Lady of the Rosary” na Fatima.

Agaylay palar tan ontan lay maliket tayo ya imahen na Our Lady of Fatima, ya nanlapud say Fatima, Portugal so onbisita ed say Parokia tayo no 9-10 January 2012, ed sayan arapen na Lunes tan Martes. Sayan ibisita na imahen na Fatima et aliwan mabetbet o naynay ya nagawa ed sakey ya pasen. Say twa, ampan sikato laya so sampot ya ibisita na sayan imahen ed interon bilay tayo. Twa, onbisita ed arum a parokia tan arum a pasen tan bansa, balet kapigan ni lamet kasi makabisita diad San Fabian mismo? Ampan agla naulit. Diad interon Pangasinan, taloran baley labat so bisitaen na sayan Imahen: diad Dagupan, diad Urdaneta tan diad San Fabian.

Sayan imahen et bibirbiren ya milagrosa. Tan “Weeping Madonna”, ta lapud documented ya tinmerter so lua na sayan imahen laut la ed saray panaon ya walay baleg a kasalanan na mundo. Nen 1972, tinmerter so lua na sayan imahen, lapud say inpan-abuloy na America so abortion.

Komon agtayo palabasen iyan ibisita na Ina ya singa anggapo so agawad Makristianon panagbilay tayo. Onsabi so Imahen na Ina diad Parokia na Lunes na kabwasan. Manlapud Dagupan. Itilan amin ya abeten so Ina diman ed Cayanga, kaleksab na taytay ed oras na alas 8 ed kabwasan, sikatayo so manlibot mamaarap ed simbaan, tan silibraan tayo sakey a misan pangawat ed say Inan ya ipangulo da di Archbishop Soc. Manayam diad sikatayo anggad Martes na kabwasan. No Lunes, sanagew tan sanlabi so vigil, ya anggad alas dose. Say Farewell Mass antes ya onsipot ya onlad Urdaneta et nagawa no 10 January, alas 9 ed kabwasan.

Mapalar tan maliket tayo. Sarayan agew komon et pagmaliwen tayon agew na grasya. Dakerakel so gagawaen tayo ed ordinarion inagew-agew. no 9-10 January et aliwan ordinarion agew. Niduma-duma irayan agew. Onggapo yan agew na grasya diad pangabet tayo ed say Ina no 9 January. Twa dakerakel so gawgawaen tayo. Mitindaan. Manpesak. Manlinis na abong. Mankimey. Balet, ed saraya, sarag tayon taynan, tan napawil. Balet, say pangabet, pangawat panbisita na Ina, no apalabas tayo, agtayo la napawil.

No ombisita kayo ya man-vigil, say kerew ko a singa kerew na Ina, 95 years ago la so apalabas, et man-santo rosario kayo. Awit yo ra so pamilya yo. Kerew yo so kareenan tan pankakasakey yo. Panagbabawi. Panagapataoli. Agkayo labat ombisita tan onengneng ed say imahen na Ina. Tan diad pan-santo Rosario yo, ontan lan itekep yo la so pirpirawat, saray kerew tan liliknaen yo. Tan say Ina so mapangaro, maabagey. Kaiba tayon manpikasi ed say Anak Dan Katawan a Jesus.